ramchandra sabale havaman महाराष्ट्रातील हवामान परिस्थिती सध्या अनपेक्षित वळण घेत आहे. ज्येष्ठ हवामान तज्ञ डॉ. रामचंद्र साबळे यांनी या संदर्भात महत्त्वपूर्ण निरीक्षणे आणि अंदाज व्यक्त केले आहेत. त्यांच्या मते, राज्यातील सद्यस्थिती परतीच्या मान्सूनसाठी पूर्णपणे अनुकूल नाही. साधारणपणे या काळात कर्नाटकचा अर्धा भाग आणि महाराष्ट्र संपूर्णपणे मान्सूनच्या बाहेर पडणे अपेक्षित होते, परंतु प्रत्यक्षात तशी स्थिती दिसत नाही.
बंगालच्या उपसागरातील परिस्थितीचा प्रभाव: बंगालच्या उपसागरातील वातावरणात लक्षणीय बदल झाले आहेत. तेथील तापमान 31 अंश सेल्सियसपर्यंत वाढले असून, त्यामुळे हवेच्या कमी दाबाचे क्षेत्र तयार होत आहे. या परिस्थितीमुळे मोठ्या प्रमाणात ढग तयार होऊन ते पश्चिमेकडे वाहत आहेत. त्यानंतर हे ढग उत्तरेकडे आणि पुन्हा दक्षिणेकडे परतत आहेत. या चक्रीय हालचालींमुळे हवामान अस्थिर राहत आहे आणि राज्यात ठिकठिकाणी पावसाचा अनुभव येत आहे.
पावसाचा अंदाज आणि मान्सूनची स्थिती: डॉ. साबळे यांच्या मते, हवेच्या कमी दाबाच्या क्षेत्रांमुळे जिथे दाब कमी होत आहे, तिथे पावसाची शक्यता अधिक आहे. त्यामुळे अद्याप मान्सून 19 ऑक्टोबरपर्यंत महाराष्ट्रातून पूर्णपणे परतणार नाही असा अंदाज त्यांनी व्यक्त केला आहे. मात्र, गोंदिया जिल्ह्यातून मान्सून परतण्याची प्रक्रिया सुरू झाल्याचे संकेत मिळत आहेत. याचा अर्थ असा की राज्यातील इतर भागांत अद्याप पावसाचा प्रभाव कायम राहणार आहे.
पुढील चार दिवसांतील हवामान अंदाज: राज्यातील विविध जिल्ह्यांमध्ये पुढील चार दिवसांत पावसाचे प्रमाण वेगवेगळे राहणार आहे. कोकण, उत्तर महाराष्ट्र, मराठवाडा, आणि विदर्भातील काही भागांत मध्यम ते कमी प्रमाणात पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
कोकण विभागातील अंदाज: सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात पुढील चार दिवसांत 10 ते 20 मिमी पावसाची शक्यता आहे. रत्नागिरी जिल्ह्यात बुधवार ते शनिवार या कालावधीत प्रतिदिन 13 ते 15 मिमी पावसाची नोंद होऊ शकते. उत्तर कोकणातील रायगड जिल्ह्यात 3 ते 9 मिमी, ठाणे जिल्ह्यात 3 ते 15 मिमी, आणि पालघर जिल्ह्यात 6 ते 7 मिमी पावसाची शक्यता वर्तवली आहे.
उत्तर महाराष्ट्रातील स्थिती: उत्तर महाराष्ट्रात पावसाचे प्रमाण कमी राहण्याची शक्यता आहे. नाशिक जिल्ह्यात 2 ते 8 मिमी, धुळे जिल्ह्यात 1 ते 5 मिमी, नंदुरबार जिल्ह्यात 1 मिमी तर जळगाव जिल्ह्यात साधारणपणे 2 मिमी पावसाची शक्यता आहे. या भागात बराच काळ उघडीप राहण्याची शक्यता असल्याचे दिसते.
मराठवाड्यातील पावसाचा अंदाज: मराठवाड्यातील विविध जिल्ह्यांत पावसाचे प्रमाण वेगवेगळे राहण्याची शक्यता आहे. धाराशिव जिल्ह्यात 7 ते 19 मिमी, लातूर जिल्ह्यात 5 ते 17 मिमी, नांदेड जिल्ह्यात 2 ते 10 मिमी, बीड जिल्ह्यात 1 ते 9 मिमी, परभणी जिल्ह्यात 1 ते 10 मिमी, हिंगोली जिल्ह्यात 2 ते 14 मिमी, जालना जिल्ह्यात 1 ते 13 मिमी, आणि छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यात 5 ते 11 मिमी पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
विदर्भातील पावसाची स्थिती: विदर्भातही पावसाचे प्रमाण कमी राहण्याची शक्यता आहे. पश्चिम विदर्भातील बुलडाणा जिल्ह्यात 1 ते 12 मिमी, अकोला जिल्ह्यात 1 ते 5 मिमी, वाशीम जिल्ह्यात 2 ते 4 मिमी, अमरावती जिल्ह्यात 3 मिमी, यवतमाळ जिल्ह्यात 1 ते 5 मिमी, वर्धा जिल्ह्यात 1 ते 11 मिमी, नागपूर जिल्ह्यात 1 ते 2 मिमी, आणि चंद्रपूर जिल्ह्यात 1 ते 12 मिमी पावसाची शक्यता आहे. पूर्व विदर्भातील गडचिरोली जिल्ह्यात 1 ते 10 मिमी पावसाची नोंद होऊ शकते, तर भंडारा आणि गोंदिया जिल्ह्यांमध्ये पावसाचा फारसा प्रभाव जाणवणार नाही.
दक्षिण पश्चिम महाराष्ट्रातील स्थिती: दक्षिण पश्चिम महाराष्ट्रातही पावसाचे प्रमाण वेगवेगळे राहण्याची शक्यता आहे. कोल्हापूर जिल्ह्यात 10 ते 20 मिमी पावसाची शक्यता आहे. सांगली जिल्ह्यात 4 ते 12 मिमी, सातारा जिल्ह्यात 7 ते 14 मिमी, सोलापूर जिल्ह्यात 3 ते 14 मिमी, आणि पुणे जिल्ह्यात 3 ते 16 मिमी पावसाची शक्यता वर्तवली आहे. अहमदनगर जिल्ह्यात दररोज 2 ते 9 मिमी पावसाची नोंद होण्याची शक्यता आहे.
हे पण वाचा:
पुढील 2 ते 3 दिवस राज्यात मुसळधार पाऊस पंजाबराव डख यांचा अंदाज Punjabrao Dankh heavy rain
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे सल्ले आणि सूचना: या हवामान परिस्थितीचा विचार करता, डॉ. साबळे यांनी शेतकऱ्यांसाठी काही महत्त्वाचे सल्ले आणि सूचना दिल्या आहेत:
द्राक्ष बागायतदारांसाठी सल्ला: द्राक्ष बागायतदारांसाठी आता छाटणी करण्याचा योग्य काळ येत आहे. पावसाची तीव्रता कमी होत असल्याने छाटणीचे काम आता करणे योग्य ठरेल. मात्र, छाटणी नंतरच्या 8 दिवसांत पाऊस नको, हे द्राक्ष बागायतदारांनी लक्षात ठेवावे. हवामान सध्या अनुकूल होत चालल्याने छाटणी व इतर शेतीकामे करण्याचा हा योग्य काळ आहे.
पिकांची काढणी आणि मळणी: ज्या शेतकऱ्यांकडे सोयाबीन, ज्वारी, हरभरा यांची काढणी बाकी आहे, त्यांनी पावसाच्या उघडीप दरम्यान ही कामे पूर्ण करावी. विशेषतः सोयाबीन काढणी व मळणी करताना पिकांना सुरक्षित ठिकाणी ठेवण्याची खबरदारी घ्यावी. यामुळे पिकांचे नुकसान टाळता येईल आणि गुणवत्ता टिकवून ठेवता येईल.
रब्बी पिकांची पेरणी: जिथे जमिनीत पुरेशी ओल आहे, तिथे रब्बी ज्वारीची पेरणी सुरू करावी. हरभरा पेरणीसाठी थोडा उशीर होऊ शकतो, परंतु जमिनीत ओल असल्यास लगेच पेरणी करणे चांगले राहील. यामुळे पिकांना चांगली सुरुवात मिळेल आणि त्यांची वाढ योग्य प्रकारे होईल.
हवामानाच्या अनुकूलतेचा फायदा घ्या: डॉ. साबळे यांनी शेतकऱ्यांना सांगितले की, हवामानाच्या अनुकूलतेचा फायदा घेऊन शेतीची कामे उरकावी. पावसाच्या कमी प्रमाणाचा फायदा करून शेतीतील नुकसान टाळता येईल. शेतीसाठी अनुकूल हवामानाचा वापर करून पिकांची काढणी, पेरणी व इतर शेती कामे योग्य वेळी पार पाडावीत.
सतर्कता बाळगा: जरी पावसाचे प्रमाण कमी होत असले, तरी अचानक येणाऱ्या पावसापासून सावध राहणे महत्त्वाचे आहे. काढणी केलेली पिके सुरक्षित ठिकाणी साठवावी आणि शक्य असल्यास प्लास्टिक आच्छादनाखाली ठेवावी.
