प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेचा परिचय:
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वपूर्ण शेतकरी कल्याण योजना आहे. या योजनेद्वारे लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य मिळत आहे. जानेवारी 2019 मध्ये सुरू झालेली ही योजना कृषी क्षेत्राच्या विकासासाठी तसेच शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी महत्त्वाची पाऊले उचलत आहे.
या योजनेअंतर्गत एका कुटुंबाला वर्षाला 6,000 रुपये अनुदानाची मदत मिळत असून, ते हप्त्याने दिले जाते. या मदतीचा लाभ घेण्यासाठी शेतकरी कुटुंब 2 हेक्टरपेक्षा कमी शेतजमिन असणे आवश्यक आहे.
पात्रता निश्चित करण्यासाठी सरकार द्वारा काही महत्त्वाची अटी घालून देण्यात आल्या आहेत. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना निश्चित कार्यवाही पूर्ण करावी लागते.
हे पण वाचा:
सणासुदीत तेलाच्या दरात मोठी घसरण! इतक्या रुपयांनी मिळणार स्वस्त पहा नवीन दर Edible Oil New Rate
या कार्यवाहीमध्ये सर्वात महत्त्वाचे काम म्हणजे भू-सत्यापन (Land Verification) करून घेणे. जर शेतकरी या कामाला वेळेत पूर्ण करत नसेल, तर त्यांना लाभाच्या हप्त्यापासून वंचित रहावे लागू शकते.
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना अंतर्गत लाभ मिळण्यासाठी ई-केवायसी (e-KYC) करणेही अनिवार्य आहे. जे शेतकरी हे काम पूर्ण करत नाहीत, ते देखील लाभापासून वंचित राहतील. कृषी विभागाने स्पष्टपणे नमूद केले आहे की, प्रत्येक शेतकऱ्याने ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
या योजनेचा प्रत्यक्ष लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना या दोन गरजा पूर्ण करण्याची आवश्यकता आहे. शेतकऱ्यांना या कार्यवाही पूर्ण करण्यासाठी योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर गेल्यास किंवा त्यांच्या जवळच्या CSC सेंटरला गेल्यास मदत मिळू शकते.
हे पण वाचा:
13 जिल्ह्यातील शेतकरीच पीक विम्यासाठी पात्र हेक्टरी मिळणार इतके हजार eligible crop insurance
या योजनेचा सखोल अभ्यास करता, कृषीविषयक अनेक महत्त्वाच्या बाबी समोर येतात.
शेतकऱ्यांच्या उत्तरणासाठी महत्त्वाची पाऊले:
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना मोठ्या प्रमाणावर शेतकऱ्यांच्या उन्नतीसाठी महत्त्वाची ठरली आहे. या योजनेअंतर्गत अनेक लाभ शेतकऱ्यांना प्राप्त होत आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावण्यास मदत मिळत आहे.
आर्थिक विकास: लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांना वार्षिक 6,000 रुपये अनुदान मिळत असल्याने, त्यांच्या आर्थिक पातळीत सुधारणा झाली आहे. या योजनेतून मिळणारा हा मदतीचा निधी, शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेती व्यवसायाच्या खर्चासाठी तसेच कुटुंबाच्या आवश्यकतांसाठी वापरता येतो.
हे पण वाचा:
या नागरिकांना मिळणार 15 ऑक्टोबर पासून मोफत एसटी प्रवास महामंडळाचा जीआर जाहीर get free ST Travel
शेतकरी सबलीकरण: या योजनेतून शेतकऱ्यांना केवळ आर्थिक मदतच मिळत नाही, तर त्यांच्या कुटुंबाचे सबलीकरणही होत आहे. वर्षातून चार वेळा मिळणारे हे अनुदान, शेतकऱ्यांना त्यांच्या आवश्यकता भागविण्यास मदत करते.
कृषी क्षेत्राच्या विकासास चालना: कृषी क्षेत्र हे देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा मानले जाते. या योजनेतून शेतकऱ्यांना मिळत असलेली मदत, कृषी क्षेत्राच्या विकासासाठी महत्त्वाची ठरत आहे. बळकट शेती व्यवसाय आणि त्यातून शेतकऱ्यांचा उत्पन्न वाढविण्यासाठी ही योजना कारणीभूत ठरत आहे.
प्रामुख्याने गरीब व अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना लाभ: या योजनेचा मुख्य उद्देश हा गरीब व अल्पभूधारक शेतकऱ्यांचा आर्थिक विकास करणे आहे. 2 हेक्टरपेक्षा कमी जमिन असणारे शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात. यामुळे शेतकऱ्यांचा सामाजिक-आर्थिक दर्जा सुधारण्यास मदत मिळत आहे.
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेच्या ठळक वैशिष्ट्यांचा आढावा:
१) वर्षाला ६,०००रु पात्र कुटुंबांना मिळणारे अनुदान
२) लहान व सीमांत शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ
३) योजनेसाठी पात्रता ठरविण्यासाठी २ हेक्टरपेक्षा कमी जमिन असावी
४) शेतकरी कुटुंब म्हणजे पती, पत्नी आणि त्यांचे अवयस्क मुलं
५) भू-सत्यापन आणि ई-केवायसी अनिवार्य कारवाया
६) राज्य शासन आणि केंद्र सरकार यांच्या संयुक्त प्रयत्नांतून ही योजना राबविली जाते
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना उद्देश साधनासाठी सुसज्ज असून, कृषी क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण घटकांचे काम सुव्यवस्थित पार पाडण्याचा प्रयत्न करत आहे. शेतकऱ्यांच्या जीवनमानात सुधारणा होण्यासह, या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकरी लाभापासून वंचित राहू नयेत यासाठी आवश्यक उपाययोजना राबवण्यात आल्या आहेत.
हे पण वाचा:
दिवाळी पूर्वीच शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा होणार 15 लाख रुपये पहा कोणते शेतकरी असणार पात्र PM Kisan Scheme