New rate of 24 karat gold भारतीय संस्कृतीमध्ये सोने आणि चांदी यांचे स्थान अनन्यसाधारण आहे. वैवाहिक समारंभापासून गुंतवणुकीपर्यंत, या मौल्यवान धातूंचे महत्त्व अनेक क्षेत्रांमध्ये दिसून येते. भारतीय बाजारपेठेत सोने आणि चांदीचे दर हे सतत चढउतार दाखवतात.
सणासुदीच्या दिवसांमध्ये या किंमती मोठ्या प्रमाणात बदलतात. १७ फेब्रुवारी २०२५ रोजी सोन्याच्या किंमतीत वाढ नोंदवली गेली असून, चांदीचा दर मात्र थोडा घसरला आहे. या बदलत्या किंमतींचा गुंतवणूकदारांवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडतो. या लेखाद्वारे आम्ही सद्यस्थितीतील सोने आणि चांदीच्या दरांचा आढावा घेऊ आणि गुंतवणूकदारांसाठी काही महत्त्वपूर्ण सूचना देऊ.
सध्याचे बाजारभाव: सोने आणि चांदी
सद्यस्थितीत, १० ग्रॅम सोन्याचा बाजारभाव ₹८५,९९८ इतका आहे, तर १ किलो चांदीची किंमत ₹९७,९५३ आहे. गेल्या काही आठवड्यांमध्ये सोन्याच्या किंमतीत सातत्याने वाढ होताना दिसत आहे. याच्या उलट, चांदीच्या किंमतीत काही प्रमाणात घसरण झाली आहे. सोन्याच्या किंमतीमधील ही वाढ जागतिक आर्थिक आणि राजकीय घडामोडींचा परिणाम आहे.
मौल्यवान धातूंचे दर हे देशातील प्रत्येक शहरात थोडेफार बदलू शकतात. हे बदल मुख्यत्वे स्थानिक कर, वाहतूक खर्च आणि मागणी-पुरवठा यांच्या संतुलनावर अवलंबून असतात. तरीही, मोठ्या शहरांमध्ये दरांमध्ये फारसा फरक दिसत नाही.
प्रमुख शहरांमधील दरांचा तुलनात्मक अभ्यास
भारतातील प्रमुख शहरांमध्ये सोन्याचे दर जवळपास समान असताना, काही सूक्ष्म फरक नोंदवले गेले आहेत:
२२ कॅरेट सोने (प्रति १० ग्रॅम)
- मुंबई: ₹८०,२००
- दिल्ली: ₹८०,२६०
- कोलकाता: ₹८०,१५०
- चेन्नई: ₹८०,३००
- अहमदाबाद: ₹८०,१८०
२४ कॅरेट शुद्ध सोने (प्रति १० ग्रॅम)
- मुंबई: ₹८७,०२०
- दिल्ली: ₹८७,१००
- कोलकाता: ₹८६,९८०
- चेन्नई: ₹८७,२००
- अहमदाबाद: ₹८७,०५०
१८ कॅरेट सोने (प्रति १० ग्रॅम)
- मुंबई: ₹६५,९८०
- दिल्ली: ₹६६,०५०
- कोलकाता: ₹६५,९२०
- चेन्नई: ₹६६,११०
- अहमदाबाद: ₹६५,९५०
दरांमधील हे सूक्ष्म फरक प्रामुख्याने स्थानिक कर आणि वाहतूक खर्चावर अवलंबून आहेत. दिल्ली आणि चेन्नईमध्ये सोन्याचे दर इतर शहरांपेक्षा थोडे जास्त आहेत, याचे मुख्य कारण म्हणजे तेथील अतिरिक्त GST आणि स्थानिक कर.
सोन्याच्या दरांवर परिणाम करणारे प्रमुख घटक
सोन्याच्या किंमतींवर अनेक घटकांचा प्रभाव पडतो. याचा अभ्यास करणे गुंतवणूकदारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे:
१. जागतिक आर्थिक घडामोडी
जागतिक अर्थव्यवस्थेतील अस्थिरता किंवा मंदी यांचा सोन्याच्या किंमतींवर सकारात्मक प्रभाव पडतो. अनिश्चिततेच्या काळात, गुंतवणूकदार ‘सुरक्षित निवारा’ म्हणून सोन्याकडे वळतात, ज्यामुळे त्याच्या किंमतींमध्ये वाढ होते. २०२५ च्या सुरुवातीला जागतिक अर्थव्यवस्थेत काही अस्थिरता दिसून आली, ज्यामुळे सोन्याच्या किंमतींवर सकारात्मक परिणाम झाला.
२. डॉलरचे मूल्य
आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत सोन्याचे व्यवहार प्रामुख्याने अमेरिकन डॉलरमध्ये होतात. जेव्हा डॉलरचे मूल्य घसरते, तेव्हा सोन्याची किंमत वाढते आणि उलटपक्षी, डॉलरचे मूल्य वाढल्यावर, सोन्याची किंमत कमी होते. गेल्या काही महिन्यांत डॉलर थोडा कमकुवत झाला आहे, ज्यामुळे सोन्याच्या किंमतीत वाढ झाली आहे.
३. व्याजदरातील बदल
जागतिक अर्थव्यवस्थेत मध्यवर्ती बँकांचे व्याजदरांबाबतचे धोरण सोन्याच्या किंमतींवर परिणाम करते. व्याजदर कमी असतील तर, सोन्यासारख्या गुंतवणूक साधनांमध्ये अधिक पैसा गुंतवला जातो. याच्या उलट, व्याजदर वाढल्यावर, लोक बँक ठेवी किंवा सरकारी बाँड्समध्ये गुंतवणूक करण्याकडे वळतात.
४. राजकीय तणाव आणि संघर्ष
जागतिक राजकीय तणाव, युद्धजन्य परिस्थिती किंवा भू-राजकीय अनिश्चितता यांचा सोन्याच्या किंमतींवर लक्षणीय प्रभाव पडतो. अशा काळात, गुंतवणूकदार सुरक्षित स्थान म्हणून सोन्याकडे वळतात, ज्यामुळे त्याच्या मागणीत आणि किंमतीत वाढ होते.
५. सणासुदीचा काळ
भारतीय बाजारपेठेत, सणासुदीच्या काळात सोन्याची मागणी मोठ्या प्रमाणात वाढते. दिवाळी, दसरा, अक्षय तृतीया आणि विवाह सीझनमध्ये सोने खरेदीचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या वाढते. या काळात, मागणी वाढल्यामुळे सोन्याचे दर वाढू शकतात.
हॉलमार्किंग: गुणवत्तेची हमी
सोने खरेदी करताना त्याच्या शुद्धतेची खात्री करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हॉलमार्किंग हे सोन्याच्या गुणवत्तेचे अधिकृत प्रमाणपत्र आहे, जे ग्राहकांना त्यांनी खरेदी केलेल्या सोन्याच्या शुद्धतेबद्दल खात्री देते.
२०२१ पासून, भारत सरकारने १४, १८, २२ आणि २४ कॅरेट सोन्याच्या दागिन्यांसाठी हॉलमार्किंग अनिवार्य केले आहे. हॉलमार्किंगच्या प्रक्रियेत, सोन्याचे दागिने भारतीय मानक ब्युरो (BIS) मान्यताप्राप्त केंद्रांमध्ये तपासले जातात आणि त्यांच्या शुद्धतेनुसार त्यांना प्रमाणपत्र दिले जाते.
हॉलमार्किंग असलेल्या सोन्याचे फायदे:
- शुद्ध सोन्याची खात्री
- पुनर्विक्री करताना अधिक चांगला दर
- भेसळयुक्त सोन्यापासून संरक्षण
- गुंतवणुकीची सुरक्षितता
गुंतवणूकदारांसाठी मार्गदर्शक सूचना
सोन्यामध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी खालील मुद्दे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे:
१. योग्य वेळेची निवड
सोन्याचे दर सतत बदलत असतात, त्यामुळे योग्य वेळी खरेदी करणे महत्त्वाचे आहे. सणासुदीच्या काळात सोन्याचे दर सहसा वाढतात, त्यामुळे त्यापूर्वी खरेदी करणे फायदेशीर ठरू शकते. बाजारातील मंदीच्या काळात सोन्याची खरेदी करणे गुंतवणुकीसाठी उत्तम कालावधी मानला जातो.
२. हॉलमार्क असलेल्या दागिन्यांची खरेदी
नेहमी हॉलमार्क असलेले दागिने खरेदी करावेत. हे त्यांच्या शुद्धतेची हमी देते आणि पुनर्विक्रीच्या वेळी अधिक चांगला दर मिळण्यास मदत करते.
३. विश्वासार्ह विक्रेत्याची निवड
सोने आणि चांदी नेहमी प्रतिष्ठित आणि विश्वासार्ह सराफ किंवा दुकानांमधूनच खरेदी करावे. अनोळखी ठिकाणी किंवा संशयास्पद व्यक्तींकडून खरेदी करणे टाळावे.
४. बिल आणि प्रमाणपत्रांचे जतन
सोने किंवा चांदीच्या दागिन्यांची खरेदी करताना मिळालेले बिल, प्रमाणपत्र आणि इतर कागदपत्रे जतन करून ठेवावीत. हे कागदपत्र पुनर्विक्री, विमा, किंवा कर्ज घेताना उपयोगी पडतात.
५. मेकिंग चार्जेसची माहिती
दागिन्यांचे मेकिंग चार्जेस शुद्ध सोन्याच्या किंमतीपेक्षा अधिक असू शकतात. खरेदीपूर्वी या अतिरिक्त खर्चाची माहिती घ्यावी आणि विविध दुकानांमधील चार्जेसची तुलना करावी.
६. सावधगिरी आणि तुलना
विविध दुकानांमधील दर, मेकिंग चार्जेस आणि उपलब्ध डिझाइन्सची तुलना करावी. अत्यंत आकर्षक सूट किंवा ऑफर्सना बळी पडू नये, कारण त्यामागे सोन्याची गुणवत्ता कमी असू शकते.
भविष्यातील सोन्याच्या किंमतीबद्दल तज्ज्ञांचे अंदाज
अर्थतज्ज्ञ आणि बाजारपेठ विश्लेषकांच्या मते, २०२५ च्या उर्वरित काळात सोन्याच्या किंमतीत वाढ होण्याची शक्यता आहे. याचे काही प्रमुख कारणे:
- जागतिक अर्थव्यवस्थेतील अनिश्चितता
- काही देशांमधील राजकीय अस्थिरता
- भारतीय अर्थव्यवस्थेचा वाढता विकास दर
- तंत्रज्ञान क्षेत्रात सोन्याचा वाढता वापर
- मध्यवर्ती बँकांकडून सोन्याची खरेदी
मात्र, अनेक घटकांचा परिणाम एकाच वेळी होत असल्याने, सोन्याच्या किंमतीबद्दल निश्चित भाकित करणे कठीण आहे. तज्ज्ञांच्या मते, सोने ही दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी नेहमीच एक सुरक्षित पर्याय राहील.
चांदीचे बाजारभाव आणि भविष्य
चांदीचे वर्तमान दर थोडे घसरले असले तरी, दीर्घकालीन दृष्टीकोनातून चांदीही एक चांगला गुंतवणूक पर्याय मानला जातो. विशेषतः, तंत्रज्ञान क्षेत्रात चांदीचा वापर वाढत असल्याने, भविष्यात त्याच्या किंमतीत वाढ होण्याची शक्यता आहे.
सध्या १ किलो चांदीचा दर ₹९७,९५३ आहे, जो गेल्या काही आठवड्यांपेक्षा कमी आहे. तरीही, जागतिक मागणी आणि औद्योगिक वापरात वाढ होत असल्यामुळे, चांदीचे दर पुन्हा वाढू शकतात.
भारतीय संस्कृतीमध्ये सोने आणि चांदी यांचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. या मौल्यवान धातूंमध्ये गुंतवणूक करताना बाजाराची स्थिती, जागतिक घडामोडी आणि स्थानिक मागणी-पुरवठा यांचा अभ्यास करणे महत्त्वाचे आहे.
१० ग्रॅम सोन्याचा सध्याचा दर ₹८५,९९८ आणि १ किलो चांदीचा दर ₹९७,९५३ असला तरी, हे दर सतत बदलत असतात. गुंतवणूकदारांनी योग्य वेळी आणि योग्य ठिकाणाहून खरेदी करून, हॉलमार्क असलेल्या दागिन्यांची निवड करून आपली गुंतवणूक सुरक्षित करावी.