two-wheeler drivers आज रस्त्यावरील वाहतुकीची संख्या वाढत आहे, त्याचबरोबर अपघातांचे प्रमाणही वाढत आहे. या पार्श्वभूमीवर, केंद्र सरकारने वाहन चालवण्याच्या नियमांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. विशेषतः ड्रायव्हिंग लायसन्स मिळवण्याच्या प्रक्रियेत मोठे बदल होत आहेत, जे ऑक्टोबर २०२४ पासून अंमलात येणार आहेत.
नवीन ड्रायव्हिंग लायसन्स प्रक्रिया
आतापर्यंत ड्रायव्हिंग लायसन्स मिळवण्यासाठी लोकांना आरटीओमध्ये जाऊन लेखी परीक्षा आणि वाहन चालवण्याची चाचणी द्यावी लागत होती. या संपूर्ण प्रक्रियेसाठी किमान एक आठवडा लागत असे. मात्र, आता या प्रक्रियेत क्रांतिकारी बदल होत आहे. सरकारने खासगी संस्थांना ड्रायव्हिंग टेस्ट घेण्याची आणि प्रमाणपत्र देण्याची परवानगी दिली आहे. याद्वारे लायसन्स मिळवण्याची प्रक्रिया अधिक सुलभ आणि जलद होणार आहे.
ड्रायव्हिंग स्कूलसाठी नवीन मानके
नवीन नियमांनुसार ड्रायव्हिंग शाळांसाठी काही विशिष्ट मानके निर्धारित करण्यात आली आहेत:
- दुचाकी शिकवणाऱ्या शाळांसाठी किमान एक एकर जागा आवश्यक
- चारचाकी शिकवणाऱ्या शाळांसाठी किमान दोन एकर जागा आवश्यक
- अत्याधुनिक प्रशिक्षण सुविधा उपलब्ध असणे बंधनकारक
- प्रशिक्षकांसाठी विशेष पात्रता निकष
प्रशिक्षकांसाठी नवीन पात्रता निकष
प्रशिक्षकांची निवड करताना त्यांच्या पात्रतेबाबत काही महत्त्वाचे निकष ठरवण्यात आले आहेत:
- हायस्कूल शिक्षण पूर्ण केलेले असावे
- किमान पाच वर्षांचा ड्रायव्हिंग अनुभव
- बायोमेट्रिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील ज्ञान
- योग्य प्रशिक्षण कौशल्ये
वाहन चालवण्याचे महत्त्वाचे नियम
२०१९ मध्ये मोटार वाहन कायद्यात झालेल्या बदलांनंतर काही महत्त्वाचे नियम अधिक कडक करण्यात आले आहेत:
दुचाकीसाठी नियम:
- चालक आणि पाठीमागे बसणाऱ्या व्यक्तीने हेल्मेट घालणे बंधनकारक
- योग्य पादत्राणे वापरणे आवश्यक (चप्पल/स्लीपर टाळावे)
- वाहनाची नियमित देखभाल करणे
- मद्यपान करून वाहन चालवू नये
- मोबाईलवर बोलत वाहन चालवू नये
चारचाकी वाहनांसाठी नियम:
- सर्व प्रवाशांनी सीटबेल्ट वापरणे बंधनकारक
- वाहनाचा वेग नियंत्रित ठेवणे
- वाहतूक नियमांचे काटेकोर पालन
सुरक्षेसाठी महत्त्वाचे मुद्दे
वाहन चालवताना सुरक्षेच्या दृष्टीने खालील बाबींकडे विशेष लक्ष देणे आवश्यक आहे:
- वाहनाची नियमित तपासणी:
- ब्रेक सिस्टम
- टायर्सची स्थिती
- हेडलाइट्स आणि इंडिकेटर्स
- इंजिन ऑइल लेव्हल
- रस्त्यावरील सुरक्षा:
- सिग्नलचे पालन
- सुरक्षित अंतर राखणे
- योग्य वेगात वाहन चालवणे
- ओव्हरटेकिंग करताना विशेष काळजी
शिक्षा आणि दंड
नियमांचे उल्लंघन केल्यास कडक कारवाई केली जाते:
- मद्यपान करून वाहन चालवल्यास परवाना रद्द
- नियम तोडल्यास जबर दंड
- गंभीर उल्लंघनासाठी तुरुंगवास
वाहन चालवणे ही एक मोठी जबाबदारी आहे. केवळ स्वतःची नव्हे तर इतरांचीही सुरक्षा आपल्या हातात असते. नवीन नियम हे सुरक्षिततेसाठी आणि अपघात टाळण्यासाठी बनवले गेले आहेत. त्यामुळे प्रत्येक वाहनचालकाने या नियमांचे काटेकोर पालन करणे आवश्यक आहे.