ST travel New rules apply महाराष्ट्र राज्यातील प्रमुख वाहतूक सेवा प्रदाता असलेले एसटी महामंडळ काही दिवसांपूर्वी मोठा निर्णय घेत आहे. गेल्या वर्षांभरापासून सुरु असलेली ७५ वर्षांवरील नागरिकांसाठीची मोफत एसटी प्रवास सेवा आता बंद करण्याचा निर्णय एसटी महामंडळाने घेतला आहे.
तसेच, एसटी बसच्या वर्गांमध्ये महिलांना मिळत असलेले अर्धे भाडे देण्याची योजनाही एसटी महामंडळाने रद्द केली आहे. या निर्णयाच्या पार्श्वभूमीवर त्याचा ज्येष्ठ नागरिक, महिला प्रवासी आणि इतर कमकुवत घटकांवर होणारा विपरीत परिणामावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
गेल्या वर्षी चालू झालेली अमृत योजना
एसटी महामंडळाने गेल्या वर्षीपासून अमृत योजनेच्या माध्यमातून ७५ वर्षांवरील नागरिकांना एसटी प्रवासासाठी मोफत सेवा उपलब्ध करून दिली होती. या योजनेअंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना एसटी प्रवास मोफत करण्यात आला होता. त्यामुळे वृद्धांपासून ते कमकुवत घटकांपर्यंत एसटी प्रवासासाठी मोठी मदत झाली होती. वयोवृद्ध नागरिकांचा एसटी प्रवास मोफत करण्याचा हा उपक्रम समाजातील अनेक घटकांसाठी सुखद बातमी ठरला होता.
हे पण वाचा:
महिलांना सरकार देत आहे व्यवसाय करण्यासाठी 3 लाख रुपयांचे बिनव्याजी कर्ज interest free loan
महिला प्रवाशांसाठी अर्धे भाडे
एसटी महामंडळाने महिला प्रवाशांसाठी मोठा दिलासा देत एसटी बसच्या सर्व वर्गांमध्ये महिलांना अर्धे तिकीट भाडे देण्याची योजना लागू केली होती. या निर्णयामुळे महिला प्रवाशांच्या आर्थिक बुजवण्यात मदत झाली होती.
सध्या काय बदल?
माझ्या माहितीनुसार एसटी महामंडळाने आता या दोन्ही सवलती बंद करण्याचा निर्णय घेतला आहे. म्हणजेच ज्येष्ठ नागरिकांना मोफत एसटी प्रवासाची सुविधा मिळणार नाही तसेच महिला प्रवाशांनाही अर्धे भाडे देण्याची सुविधा उपलब्ध होणार नाही. या निर्णयामुळे समाजातील या दोन महत्त्वाच्या घटकांची मोठी गैरसोय होणार आहे.
वृद्ध नागरिकांची गैरसोय
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी अमृत योजनेअंतर्गत मिळत असलेली मोफत एसटी प्रवास सुविधा आता बंद झाली आहे. त्यामुळे ७५ वर्षावरील नागरिकांना आर्थिक भुर्दंड सहन करावा लागणार आहे. एसटी प्रवासासाठी त्यांना आता संपूर्ण तिकीट भाडे द्यावे लागणार आहे. ज्या वृद्धांची आर्थिक स्थिती चांगली नाही, त्यांच्यावर हा निर्णय मोठा परिणाम करणार आहे.
महिला प्रवाशांवर परिणाम
एसटी बसच्या वर्गांमध्ये महिलांना मिळत असलेले अर्धे भाडे देण्याचे धोरण बंद झाले आहे. या धोरणामुळे महिला प्रवाशांना होत असलेली आर्थिक बचत आता होणार नाही. महाराष्ट्रातील मोठ्या संख्येने असणाऱ्या महिला प्रवाशांचे संरक्षण करण्यासाठी हे महत्त्वाचे कार्यक्रम होते. त्यामुळे या निर्णयाने महिलांचाही मोठा आर्थिक भार वाढू शकतो.
अन्य घटकांना काय होईल?
एसटी महामंडळ विविध 29 सामाजिक गटांना स्थलांतर सवलत देते. यात शास्त्रीय स्थलांतरित, विद्यार्थी, दृष्टिहीन लोक इत्यादी अनेक घटकांचा समावेश आहे. मात्र, एसटी महामंडळाने सध्या अशा सर्व सवलतींवर बंदी घालण्याचा निर्णय घेतला आहे. त्यामुळे या कमकुवत घटकांनाही मोठा आर्थिक भार सहन करावा लागणार आहे.
एसटी महामंडळाने घेतलेला हा निर्णय समाजातील अनेक घटकांसाठी गंभीर आव्हान ठरू शकतो. ज्येष्ठ नागरिक, महिला प्रवासी, विद्यार्थी, अपंग आदींसह इतर कमकुवत घटकांना मोठा आर्थिक भार सहन करावा लागू शकतो. त्यामुळे या निर्णयावर फेरविचार करण्याची गरज आहे.
समाजाच्या हिताचा विचार करत, एसटी महामंडळाने स्थलांतर सवलतींना पुन्हा सुरु करण्याचा निर्णय घेणे गरजेचे आहे. ज्येष्ठ नागरिक आणि महिला प्रवाशांना मोठ्या प्रमाणात सवलती देणे सरकारची जबाबदारी असून एसटी महामंडळाने त्यांच्यासाठी उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. त्याशिवाय कमकुवत घटकांनाही इतर सवलती प्रदान करून त्यांच्यावर पडणारे आर्थिक भार कमी करणे गरजेचे आहे.