divali bonas yojana भारतीय समाजात महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी विविध स्तरांवर प्रयत्न केले जात आहेत. विशेषतः एकल महिला, विधवा आणि घटस्फोटित महिलांच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी सरकारने अनेक महत्त्वपूर्ण पावले उचलली आहेत. त्यापैकीच एक महत्त्वाची योजना म्हणजे ‘मुख्यमंत्री एकल नारी सन्मान निवृत्ती वेतन योजना’. या योजनेमार्फत सरकार विशेष गरज असलेल्या महिलांना आर्थिक सहाय्य करून त्यांना स्वावलंबी बनवण्याचा प्रयत्न करत आहे.
समाजात अनेक महिला अशा आहेत ज्या विविध कारणांमुळे एकट्या राहतात. काही विधवा आहेत, तर काही घटस्फोटित आहेत, तर काही वेगवेगळ्या परिस्थितीमुळे एकट्या राहण्यास बाध्य आहेत. अशा महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळावे, त्यांचा उदरनिर्वाह सुरळीत व्हावा या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्यात आली आहे. विशेषतः ज्या महिलांकडे उत्पन्नाचे दुसरे कोणतेही साधन नाही, त्यांच्यासाठी ही योजना वरदान ठरत आहे.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
पात्रता निकष:
- वयोमर्यादा: 18 ते 55 वर्षे
- लाभार्थी महिला स्थानिक रहिवासी असणे आवश्यक
- विधवा, घटस्फोटित किंवा परित्यक्ता महिला असणे आवश्यक
- कमी उत्पन्न गटातील असणे आवश्यक
आर्थिक लाभ:
- दरमहा रु. 500/- पेन्शन
- नियमित स्वरूपात थेट बँक खात्यात जमा
- जीवनमान उंचावण्यासाठी पूरक उत्पन्न
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
हे पण वाचा:
महिलांना सरकार देत आहे व्यवसाय करण्यासाठी 3 लाख रुपयांचे बिनव्याजी कर्ज interest free loan
- मूलभूत कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- रेशन कार्ड
- जन्म प्रमाणपत्र
- मूळ रहिवासी दाखला
- बँक खाते पासबुक
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र
- स्थिती-विशिष्ट कागदपत्रे:
- विधवांसाठी: पतीचे मृत्यू प्रमाणपत्र
- घटस्फोटित महिलांसाठी: न्यायालयीन घटस्फोट प्रमाणपत्र
- परित्यक्ता महिलांसाठी: उपविभागीय अधिकारी/विकास अधिकारी यांचे प्रमाणपत्र
अर्ज प्रक्रिया
योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया सोपी आणि सुलभ ठेवण्यात आली आहे:
- ऑनलाईन अर्ज:
- संकेतस्थळावर जाऊन ऑनलाईन अर्ज भरणे
- सर्व आवश्यक कागदपत्रांची स्कॅन कॉपी अपलोड करणे
- अर्जाची प्रिंट काढून ठेवणे
- पुढील प्रक्रिया:
- सरकारी यंत्रणेकडून अर्जाची छाननी
- पात्रता तपासणी
- मंजुरी मिळाल्यानंतर पेन्शन सुरू
योजनेचे महत्त्व आणि प्रभाव
ही योजना अनेक दृष्टीने महत्त्वपूर्ण आहे:
- आर्थिक सक्षमीकरण:
- नियमित उत्पन्नाची हमी
- आर्थिक स्वातंत्र्य
- स्वावलंबन वाढीस मदत
- सामाजिक सुरक्षा:
- एकल महिलांना सामाजिक संरक्षण
- आत्मसन्मानाने जगण्याची संधी
- मुलांच्या शिक्षणासाठी मदत
- जीवनमान सुधारणा:
- दैनंदिन गरजा भागवण्यास मदत
- आरोग्य सेवांसाठी आर्थिक तरतूद
- भविष्यासाठी बचत करण्याची क्षमता
मुख्यमंत्री एकल नारी सन्मान निवृत्ती वेतन योजना ही केवळ एक पेन्शन योजना नाही, तर ती महिलांच्या सक्षमीकरणाचा एक महत्त्वपूर्ण टप्पा आहे. या योजनेमुळे अनेक गरजू महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळत आहे आणि त्या आत्मविश्वासाने आपले जीवन जगू शकत आहेत. सरकारच्या या पुढाकाराचे स्वागत करताना, अधिकाधिक पात्र महिलांपर्यंत या योजनेचा लाभ पोहोचवण्यासाठी सर्व स्तरांवर प्रयत्न होणे गरजेचे आहे.
